Tổng quan đất nước Thụy Điển – Những điều cần biết
Tổng quan đất nước Thụy Điển là bước đầu tiên và quan trọng cho những ai đang có ý định du học, du lịch hay tìm hiểu về quốc gia Bắc Âu này. Với hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới, phúc lợi xã hội đáng ngưỡng mộ và chất lượng cuộc sống cao, Thụy Điển đang trở thành điểm đến lý tưởng cho sinh viên quốc tế, bao gồm cả Việt Nam. Qua bài viết này, Du học New Ocean sẽ cung cấp cho bạn một bức tranh toàn cảnh về Thụy Điển, từ địa lý, lịch sử đến đời sống, kinh tế và cơ hội du học Thụy Điển.
Tổng quan đất nước Thụy Điển
Nắm vững tổng quan đất nước Thụy Điển là bước chuẩn bị thiết yếu cho bất kỳ ai có ý định tìm kiếm cơ hội học tập, làm việc hoặc khám phá quốc gia Bắc Âu này. Đối với học sinh và phụ huynh Việt Nam đang cân nhắc du học, hiểu biết về văn hóa, hệ thống giáo dục và môi trường sống tại Thụy Điển giúp đưa ra quyết định sáng suốt và chuẩn bị tốt hơn cho hành trình sắp tới.
Tên chính thức: Vương quốc Thụy Điển (Kingdom of Sweden) – quốc gia quân chủ lập hiến nổi tiếng với sự ổn định chính trị, xã hội phát triển và nền giáo dục chất lượng hàng đầu châu Âu.
Thủ đô: Stockholm – được mệnh danh là “Venice của phương Bắc”, được xây dựng trên 14 hòn đảo kết nối bằng hơn 50 cây cầu, kết hợp hài hòa giữa nét cổ kính và hiện đại.
Diện tích: 450.295 km² – là quốc gia có diện tích lớn thứ 5 châu Âu, nổi bật với rừng, hồ và cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp.
Dân số: Khoảng 10,4 triệu người – mật độ dân số thấp, mang lại không gian sống rộng rãi, trong lành và yên bình.
Ngôn ngữ: Ngôn ngữ chính là tiếng Thụy Điển, tuy nhiên đa số người dân nói tiếng Anh thông thạo, giúp sinh viên quốc tế dễ dàng hòa nhập khi học tập và sinh sống.
Kinh tế: GDP bình quân đầu người khoảng 51.000 USD, nằm trong nhóm cao nhất thế giới – phản ánh nền kinh tế phát triển và chất lượng cuộc sống cao.
Thể chế chính trị: Quân chủ lập hiến. Nhà vua chỉ giữ vai trò nghi lễ, quyền lực hành pháp và lập pháp thuộc về chính phủ và quốc hội.
Tổng quan đất nước Thụy Điển – Những điều cần biết
Vị trí địa lý và đặc điểm tự nhiên
Thụy Điển nằm ở khu vực Bắc Âu, thuộc bán đảo Scandinavia, giáp Na Uy ở phía tây, Phần Lan ở đông bắc và được bao quanh bởi Biển Baltic ở phía đông, vịnh Bothnia ở phía đông bắc. Phía nam Thụy Điển được kết nối với Đan Mạch thông qua cây cầu Øresund nổi tiếng.
Với diện tích khoảng 450.295 km², Thụy Điển là quốc gia lớn thứ 5 châu Âu, nhưng lại có mật độ dân số khá thấp. Đặc điểm địa hình của Thụy Điển vô cùng đa dạng:
Khoảng 15% diện tích nằm trong vùng Bắc Cực
Gần 70% diện tích được bao phủ bởi rừng, chủ yếu là rừng thông và vân sam
Có hơn 100.000 hồ nước, với hồ Vänern là hồ lớn nhất
Hệ thống đảo và quần đảo dày đặc với khoảng 30.000 hòn đảo lớn nhỏ dọc bờ biển
Khí hậu Thụy Điển có sự khác biệt rõ rệt giữa miền Bắc và miền Nam. Miền Nam có khí hậu ôn hòa, ẩm ướt với mùa đông không quá khắc nghiệt. Trong khi đó, miền Bắc có khí hậu lạnh hơn với mùa đông kéo dài và nhiệt độ có thể xuống dưới -40°C ở một số vùng.
Điểm đặc biệt trong khí hậu của Thụy Điển là hiện tượng “mặt trời lúc nửa đêm” vào mùa hè và “đêm cực dài” vào mùa đông tại các vùng phía Bắc. Vào mùa hè, vùng cực Bắc có thể trải qua hơn 100 ngày ánh sáng liên tục, trong khi mùa đông có thể không thấy mặt trời trong vài tháng.
Thụy Điển cũng là điểm lý tưởng để ngắm hiện tượng cực quang (Aurora Borealis), đặc biệt là ở vùng Lapland phía Bắc. Đây là một trong những điểm thu hút du khách quốc tế đến thăm Thụy Điển vào mùa đông.
Lịch sử hình thành và phát triển của Thụy Điển
Lịch sử Thụy Điển trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng, từ nền văn minh thời tiền sử đến quốc gia phát triển hiện đại ngày nay:
Thời kỳ Viking (800-1050): Người Viking Thụy Điển, còn được gọi là Varangians, nổi tiếng với những cuộc thám hiểm xa xôi đến tận Nga, Biển Đen và Địa Trung Hải. Họ không chỉ là những chiến binh mà còn là những thương nhân và nhà thám hiểm tài ba.
Thời kỳ Liên minh Kalmar (1397-1523): Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch hợp nhất dưới một vương miện. Tuy nhiên, sự thống trị của Đan Mạch dẫn đến cuộc nổi dậy của Gustav Vasa, người sau này trở thành vua và đánh dấu sự độc lập của Thụy Điển.
Đế chế Thụy Điển (1611-1718): Dưới sự lãnh đạo của Gustav II Adolf và các vị vua tiếp theo, Thụy Điển trở thành một cường quốc châu Âu, mở rộng lãnh thổ sang vùng Baltic, Đức và thậm chí có những thuộc địa ở Bắc Mỹ.
Thời kỳ hiện đại (từ 1814): Sau các cuộc chiến tranh Napoleon, Thụy Điển đã duy trì hòa bình và trung lập qua hai cuộc Thế chiến, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế và xã hội vững mạnh.
Sự trung lập trong các cuộc xung đột quốc tế đã giúp Thụy Điển tránh khỏi sự tàn phá của chiến tranh và dồn nguồn lực phát triển đất nước. Điều này đã đặt nền móng cho mô hình phúc lợi xã hội Thụy Điển nổi tiếng, được xây dựng chủ yếu sau Thế chiến II.
Ngày nay, Thụy Điển là quốc gia quân chủ lập hiến, với vị vua đóng vai trò chủ yếu mang tính nghi lễ. Di sản lịch sử phong phú của Thụy Điển vẫn được bảo tồn trong kiến trúc, bảo tàng và lễ hội truyền thống, tạo nên bản sắc văn hóa đặc trưng của đất nước này.
Lịch sử hình thành và phát triển của Thụy Điển
Bộ máy chính trị & đặc điểm xã hội Thụy Điển
Bộ máy chính trị
Thụy Điển là một quân chủ lập hiến với mô hình dân chủ nghị viện tiên tiến. Dù đứng đầu nhà nước là Quốc vương (hiện nay là Vua Carl XVI Gustaf), quyền lực thực tế thuộc về chính phủ do Thủ tướng lãnh đạo và Quốc hội (Riksdag) với 349 ghế.
Đặc điểm nổi bật của hệ thống chính trị Thụy Điển:
Hệ thống đa đảng với ngưỡng bầu cử 4% giúp đảm bảo tiếng nói của nhiều nhóm xã hội
Minh bạch chính trị cao – mọi công dân đều có quyền truy cập tài liệu công
Tỷ lệ phụ nữ trong quốc hội thuộc hàng cao nhất thế giới (trên 45%)
Chính sách đối ngoại trung lập, dù đã gia nhập EU từ năm 1995
Đặc điểm xã hội
Mô hình phúc lợi xã hội Thụy Điển (còn gọi là Nordic Model) là một trong những đặc trưng nổi bật nhất của quốc gia này:
Hệ thống phúc lợi toàn diện: Chăm sóc y tế gần như miễn phí, giáo dục miễn phí từ tiểu học đến đại học, trợ cấp trẻ em hào phóng, nghỉ thai sản/phụ huynh dài (480 ngày/trẻ).
Bình đẳng xã hội cao: Khoảng cách giàu nghèo thấp, bình đẳng giới là giá trị cốt lõi được thực hành trong mọi lĩnh vực. Thụy Điển thường xuyên đứng đầu các bảng xếp hạng về bình đẳng giới toàn cầu.
Chính sách nhập cư mở: Trong những thập kỷ qua, Thụy Điển đã chào đón nhiều người tị nạn và di cư, tạo nên xã hội đa văn hóa. Khoảng 20% dân số Thụy Điển có nguồn gốc nước ngoài.
Lối sống “Lagom”: Triết lý sống cân bằng “vừa đủ” – không quá nhiều, không quá ít – ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa và xã hội Thụy Điển.
Tôn trọng môi trường: Người Thụy Điển có ý thức môi trường cao, với hệ thống tái chế hiệu quả và cam kết mạnh mẽ về phát triển bền vững.
Xã hội Thụy Điển cũng đối mặt với một số thách thức như: hội nhập người nhập cư, già hóa dân số, và áp lực lên hệ thống phúc lợi. Tuy nhiên, với tinh thần đồng thuận xã hội cao và văn hóa đổi mới, Thụy Điển vẫn duy trì được mô hình phát triển bền vững và thích ứng với thay đổi.
Nền kinh tế Thụy Điển
Thụy Điển sở hữu một nền kinh tế phát triển cao, cạnh tranh và đổi mới, thường được xếp hạng trong top 10 quốc gia có năng lực cạnh tranh cao nhất thế giới. Với GDP bình quân đầu người khoảng 51.000 USD, Thụy Điển là một trong những quốc gia giàu có nhất châu Âu và thế giới.
Các ngành kinh tế chủ đạo
Nền kinh tế Thụy Điển có sự đa dạng và cân bằng giữa các ngành:
Công nghiệp sản xuất: Chiếm khoảng 20% GDP, với các ngành xuất khẩu chính như ô tô, thiết bị viễn thông, máy móc công nghiệp, và dược phẩm.
Dịch vụ: Chiếm hơn 70% GDP với các lĩnh vực như tài chính, bán lẻ, du lịch và công nghệ thông tin.
Năng lượng sạch: Hơn 50% năng lượng của Thụy Điển đến từ các nguồn tái tạo, và đất nước này đặt mục tiêu trở thành quốc gia không phát thải carbon vào năm 2045.
Công nghệ và đổi mới: Stockholm là trung tâm công nghệ lớn thứ hai châu Âu (sau London), với nhiều startup unicorn (trị giá trên 1 tỷ USD) như Spotify, Klarna, và Skype.
Các thương hiệu nổi tiếng toàn cầu
Thụy Điển là quê hương của nhiều tập đoàn đa quốc gia nổi tiếng:
IKEA (nội thất)
Volvo và Saab (ô tô)
Ericsson (viễn thông)
H&M (thời trang)
Electrolux (thiết bị gia dụng)
Spotify (dịch vụ phát nhạc trực tuyến)
AstraZeneca (dược phẩm)
Thị trường việc làm và cơ hội cho sinh viên quốc tế
Thị trường lao động Thụy Điển có một số đặc điểm thuận lợi cho sinh viên quốc tế:
Tỷ lệ thất nghiệp thấp: Thường duy trì dưới 8%, thấp hơn mức trung bình EU.
Nhu cầu nhân lực cao: Đặc biệt trong lĩnh vực CNTT, kỹ thuật, y tế, và giáo dục.
Môi trường làm việc quốc tế: Tiếng Anh được sử dụng rộng rãi trong nhiều công ty, tạo điều kiện cho người nước ngoài.
Chính sách visa làm việc sau tốt nghiệp: Sinh viên quốc tế có thể xin gia hạn visa 6 tháng sau khi tốt nghiệp để tìm việc làm.
Thu nhập cao: Mức lương trung bình tại Thụy Điển thuộc nhóm cao nhất châu Âu, với mức lương tối thiểu khoảng 2.500 Euro/tháng tùy ngành nghề.
Cơ hội việc làm cho sinh viên Việt Nam sau tốt nghiệp khá tốt, đặc biệt trong các ngành kỹ thuật, CNTT, và kinh doanh quốc tế. Tuy nhiên, học tiếng Thụy Điển vẫn là một lợi thế lớn nếu muốn ở lại làm việc lâu dài, đặc biệt trong các ngành phục vụ khách hàng và khu vực công.
Nền kinh tế Thụy Điển
Văn hóa, con người và lối sống Thụy Điển
Đặc điểm tính cách người Thụy Điển
Người Thụy Điển thường được mô tả với những đặc điểm sau:
Kín đáo và tôn trọng không gian cá nhân: Họ thường giữ khoảng cách trong giao tiếp và không thích các cuộc trò chuyện hời hợt. Tuy nhiên, một khi đã thân thiết, người Thụy Điển có thể là những người bạn rất chân thành và đáng tin cậy.
Trung thực và đáng tin cậy: Người Thụy Điển coi trọng sự chính trực, đúng giờ và giữ lời hứa. Họ thích sự rõ ràng, thẳng thắn hơn là những câu nói vòng vo.
Khiêm tốn và bình đẳng: “Jantelagen” (Luật Jante) là một quy tắc văn hóa không thành văn khuyến khích khiêm tốn và không khoe khoang thành tựu cá nhân.
Yêu thiên nhiên: Người Thụy Điển có mối liên hệ sâu sắc với thiên nhiên, dù trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, họ vẫn thích hoạt động ngoài trời quanh năm.
Các giá trị xã hội đặc trưng
Fika: Nhiều hơn cả việc uống cà phê, Fika là truyền thống xã hội quan trọng – thời gian nghỉ ngơi, trò chuyện với bạn bè hoặc đồng nghiệp. Hầu hết người Thụy Điển đều có ít nhất một Fika mỗi ngày.
Cân bằng công việc-cuộc sống: Người Thụy Điển coi trọng thời gian cá nhân và gia đình. Ngày làm việc thường kết thúc đúng giờ, và thời gian nghỉ phép dài (tối thiểu 5 tuần/năm) là điều bình thường.
Allemansrätten (Quyền tiếp cận tự nhiên): Luật pháp Thụy Điển bảo vệ quyền được tự do đi lại, cắm trại và thu hái hoa quả dại trong tự nhiên, miễn là không gây hại đến môi trường hoặc xâm phạm quyền riêng tư.
Tôn giáo và lối sống hiện đại
Khoảng 60% người Thụy Điển thuộc về Giáo hội Thụy Điển (Lutheran), tuy nhiên mức độ thực hành tôn giáo không cao.
Xã hội Thụy Điển hiện đại khá thế tục, cởi mở và tôn trọng sự đa dạng về văn hóa, tôn giáo và xu hướng tính dục.
Trong những năm gần đây, Thụy Điển đã phát triển thành một xã hội không dùng tiền mặt, với hầu hết các giao dịch được thực hiện qua thẻ hoặc ứng dụng thanh toán như Swish.
Văn hóa ứng xử đặc biệt sinh viên quốc tế nên biết
Ở Thụy Điển, quan hệ giữa giáo viên-sinh viên rất bình đẳng, không có hệ thống thứ bậc nghiêm ngặt.
Sinh viên được khuyến khích thảo luận, đặt câu hỏi và tư duy độc lập – đây là những kỹ năng được đánh giá cao trong hệ thống giáo dục.
Làm việc nhóm là một phần quan trọng trong văn hóa học tập, và sinh viên thường được yêu cầu hợp tác trong các dự án.
Cởi giày khi vào nhà người Thụy Điển là một phong tục phổ biến cần tôn trọng.
Hệ thống giáo dục Thụy Điển & Cơ hội du học
Tổng quan hệ thống giáo dục
Hệ thống giáo dục Thụy Điển được công nhận là một trong những hệ thống tốt nhất thế giới, với những đặc điểm nổi bật:
Cấu trúc hệ thống: Gồm giáo dục mầm non (förskola), tiểu học và trung học cơ sở (grundskola, 9 năm), trung học phổ thông (gymnasium, 3 năm) và giáo dục đại học.
Miễn phí cho công dân: Giáo dục từ tiểu học đến đại học đều miễn phí cho công dân Thụy Điển và EU/EEA.
Phương pháp giảng dạy hiện đại: Nhấn mạnh vào tư duy phản biện, sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và học tập suốt đời.
Ứng dụng công nghệ cao: Thụy Điển là một trong những quốc gia tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ vào giáo dục.
Giáo dục đại học & Cơ hội cho sinh viên quốc tế
Thụy Điển có khoảng 40 trường đại học và cao đẳng, trong đó nhiều trường nằm trong top đại học tốt nhất thế giới:
Đại học Uppsala (thành lập 1477, đại học lâu đời nhất Scandinavia)
Đại học Lund
Viện Công nghệ Hoàng gia KTH (Stockholm)
Đại học Stockholm
Đại học Gothenburg
Đại học Chalmers
Đặc điểm du học Thụy Điển:
Chương trình bằng tiếng Anh: Có hơn 1.000 chương trình được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên quốc tế.
Học phí: Sinh viên ngoài EU/EEA phải trả học phí, trung bình khoảng 8.000-15.000 Euro/năm tùy ngành học.
Học bổng: Có nhiều chương trình học bổng dành cho sinh viên xuất sắc, bao gồm Swedish Institute Study Scholarships và học bổng của từng trường đại học.
Chi phí sinh hoạt: Khoảng 800-1.200 Euro/tháng, bao gồm nhà ở, thực phẩm, đi lại và giải trí.
Thủ tục xin học và visa du học
Chọn chương trình học: Tìm kiếm và nộp hồ sơ vào các chương trình học tại websiteuniversityadmissions.se (cổng thông tin tuyển sinh trung tâm).
Thời hạn nộp hồ sơ:
Khóa mùa thu: 15/10 – 15/1
Khóa mùa xuân: 15/6 – 15/8
Hồ sơ xin học thường bao gồm:
Bằng cấp và bảng điểm (được dịch sang tiếng Anh)
Chứng chỉ tiếng Anh (IELTS tối thiểu 6.5 hoặc TOEFL iBT 90)
Thư xin học, CV và giấy tờ bổ sung khác tùy yêu cầu
Xin visa du học sau khi được chấp nhận:
Đơn xin cấp thị thực
Thư nhập học
Bằng chứng tài chính (khoảng 8.694 SEK/tháng cho cả năm học)
Bảo hiểm y tế
Hộ chiếu còn hạn
Du học New Ocean có đội ngũ chuyên viên tư vấn giàu kinh nghiệm, sẵn sàng hỗ trợ học sinh Việt Nam trong toàn bộ quá trình chuẩn bị hồ sơ du học và visa Thụy Điển, giúp bạn tăng cao tỷ lệ thành công.
Hệ thống giáo dục Thụy Điển & Cơ hội du học
Du lịch Thụy Điển
Stockholm – Thủ đô xinh đẹp
“Venice của phương Bắc” được xây dựng trên 14 hòn đảo, với những điểm tham quan nổi bật như:
Gamla Stan (Phố cổ): Mê cung đường phố lát đá cuội, kiến trúc thế kỷ 17-18
Cung điện Hoàng gia: Một trong những cung điện lớn nhất châu Âu, vẫn đang hoạt động
Bảo tàng Vasa: Trưng bày tàu chiến thế kỷ 17 được bảo quản gần như nguyên vẹn
Skansen: Bảo tàng ngoài trời đầu tiên thế giới
Gothenburg – Thành phố cảng thanh lịch
Thành phố lớn thứ hai của Thụy Điển, nổi bật với:
Kênh đào và công viên Liseberg – công viên giải trí lớn nhất Scandinavia
Bảo tàng Nghệ thuật Gothenburg và Bảo tàng Khoa học Universeum
Quần đảo Gothenburg – điểm đến mùa hè lý tưởng
Malmö – Cửa ngõ kết nối Đan Mạch
Thành phố đa văn hóa nhất Thụy Điển với:
Tòa tháp Turning Torso – tòa nhà chọc trời đầu tiên của Scandinavia
Cầu Øresund nối liền Thụy Điển với Copenhagen, Đan Mạch
Khu phố cổ Lilla Torg với kiến trúc truyền thống
Lapland – Vùng đất thần tiên phía Bắc
Vùng cực Bắc của Thụy Điển mang đến trải nghiệm đặc biệt:
Hiện tượng cực quang (Aurora Borealis) vào mùa đông
Mặt trời lúc nửa đêm vào mùa hè
Khách sạn băng ICEHOTEL tại Jukkasjärvi – được xây dựng lại mỗi mùa đông
Vườn quốc gia Abisko – một trong những nơi tốt nhất để ngắm cực quang
Đảo Gotland và thành phố Visby
Hòn đảo lớn nhất Thụy Điển ở Biển Baltic:
Thành phố Visby được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới với bức tường thành cổ từ thế kỷ 13
Bãi biển đẹp và nhiều di tích thời Viking
Những điều thú vị & sự thật nổi bật về Thụy Điển
Fika là văn hóa quốc gia: Người Thụy Điển tiêu thụ trung bình 8,2 kg cà phê/người/năm, thuộc top đầu thế giới. Fika không chỉ là uống cà phê mà còn là thời gian nghỉ ngơi, giao lưu xã hội.
Hệ thống tái chế hiệu quả nhất thế giới: Chỉ có 1% rác thải của Thụy Điển bị chôn lấp, 99% còn lại được tái chế hoặc chuyển hóa thành năng lượng. Thụy Điển thậm chí còn nhập khẩu rác từ các nước khác để tái chế.
Quê hương của Giải Nobel: Alfred Nobel, người sáng lập Giải Nobel, là người Thụy Điển. Lễ trao giải Nobel hằng năm được tổ chức tại Stockholm vào ngày 10/12.
Quyền nghỉ thai sản hào phóng: Phụ huynh Thụy Điển có quyền nghỉ 480 ngày có lương khi có con, có thể chia sẻ giữa cha và mẹ.
Đất nước của những phát minh: Dây kéo, bao diêm an toàn, máy đo tốc độ, bình Tetra Pak, động cơ ba pha, bàn phím QWERTY, Skype, Spotify và nhiều phát minh quan trọng khác đều có nguồn gốc từ Thụy Điển.
Dẫn đầu về thiết kế: Thiết kế Thụy Điển nổi tiếng với phong cách tối giản, chức năng và thẩm mỹ cao – từ thời trang (H&M), nội thất (IKEA) đến công nghệ.
Tỷ lệ người dùng internet cao nhất thế giới: Hơn 98% người dân Thụy Điển sử dụng internet, và Stockholm được coi là một trong những thành phố kết nối internet tốt nhất toàn cầu.
Người Thụy Điển nói tiếng Anh xuất sắc: Đứng top 5 thế giới về khả năng tiếng Anh của người không phải bản ngữ, tạo môi trường thuận lợi cho sinh viên và du khách quốc tế.
Tổng quan đất nước Thụy Điển cho thấy một quốc gia phát triển toàn diện với nền giáo dục tiên tiến, phúc lợi xã hội cao, kinh tế vững mạnh và chất lượng sống hàng đầu thế giới. Đây là lựa chọn lý tưởng cho sinh viên Việt Nam tìm kiếm môi trường học tập quốc tế, đổi mới sáng tạo và cơ hội nghề nghiệp rộng mở.
Du học New Ocean với hơn 20 năm kinh nghiệm tư vấn du học, sẵn sàng hỗ trợ bạn trong hành trình chinh phục ước mơ du học Thụy Điển. Từ việc lựa chọn trường và ngành học phù hợp, chuẩn bị hồ sơ xin học và visa, đến những hướng dẫn chi tiết về cuộc sống sinh viên tại Thụy Điển.
